Sanat yazıları da siyasidir...Ali Akayın kaleminden....

Sanat yazarları da siyasidir
Sanki sanat yazarının, sanatçının politika veya siyaset felsefesi üzerine görüşü yok da, bunu sadece sosyal bilimciler ve gazeteciler yapıyor! Bu zihniyetten çıkmak gerek artık

İsmet Berkan, Radikal gazetesindeki 23 Ocak 2007 tarihli köşesinde bir dil sürçmesi, lapsüs yaptı herhalde; ama bu lapsüs, Freudyen bir lapsüs ise bilinçdışını da hayli ilginç bir şekilde ortaya cıkarmıyor değil, çünkü, kendisine 'korumaların verildiğini' söylerken bir yerde, "insan git diyor, Mesut Yılmaz'ın bir zamanlar söylemiş olduğu gibi, sanat yazarı ve spor yazarı ol."
Bu, sanki sanat yazarları ve spor yazarlarının yazılarında siyaset yok izlenimi veriyor ki (Tanıl Bora'nın Radikal spor sayfasında yazdığı yazılarda siyaset yok mu sanki?), ne kadar yanlış! Orhan Pamuk, Elif Şafak da yazarlar, sanatlarını yazmaktalar, gazetede yazdıklarında bile üsluplarını yazmaktalar, diğer yazarlar da.

Sergiler...
Sanat yazarları ve sanat ile uğraşanlar da zaten politikayı sürekli yapmaktalar.
Vasıf Kortun'un 1991 ve 1993'teki iki anı-bellek sergisi, Beral Madra'nın Yunanlılarla yaptığı sergiler. Bizim 1995'te 'Devlet-Sefalet-Şiddet' ve 1996'daki 'Azınlık'(Kıbrıs), 1995'teki 'Kesişen Coğrafyalar' (Budapeşte), 2000'deki 'Gümrü Bienali' (Ermenistan), 2003'te Akbank Sanat'daki 'Gelecek Demokrasi' sergisi, 2005 'Gilles Deleuze İçin' sergisi, Erden Kosova'nın ve Başak Şenova'nın Filistin-İsrail sorununu ele aldığı sergileri, Hale Tenger'in 'Böyle adamlar tanıyorum' adlı çalışmasının mahkemelik olması, Gülsün Karamustafa'nın politik geçmişimizi ele aldığı çalışmaları, Taner Ceylan'ın cinsel politikayı ele aldığı resimlerinin mahkemelik olması, yine İsrail- Filistin meselesi ile ilgili olarak bugünkü hayal kırıklığından da çok kâbus haline gelen bu politik sorunu ele alan 2001'deki Sabancı Kasa Galeri'deki Seza Paker'in sergisi, Karşı Sanat'daki sergilerin büyük çoğunluğu vb...
Bazen sergilerin isimlerinin bile politik sergiler olduğu gibi, her lafıyla, görüntüsüyle siyaset ve sosyal alanı ele almaktalar. Şu anda 27 Ocak'a kadar sürmekte olan Levent Çalıkoğlu ile yaptığımız Akbank Sanat'taki Irwin sergisi de politik bir sergidir. Doğu Bloku baskı dönemindeki ezilen sanatçıların hayal kırıklığının izlerini göstermekte ve onların bir soykütüğünü vermekteler. Baskıcı dönemlere ait sanatcıların işlerini yeniden yapmaktalar. Yok olmuş ve edilmiş Malevitch'in cesedini yerleştirdiler sergi salonuna. Şu anda cesedi hâlâ orada yatmakta. 1950'lere kadar adı yok edilen Malevitch'i. Halil Altındere'nin son İstanbul Bienali sırasındaki sergisi; devlet, ordu ve Kürt polkitikasını gündeme getirmedi mi? Mahkemelik olmadı mı? Allahtan hepsi beraat ettiler. Bunlar hep siyaset bilimcilerin kendilerini cidiye alıp da diğerlerine vermedikleri önemden kaynaklanmakta. Sanki sanat yazarının, sanatçının politik veya siyaset felsefesi üzerine görüşü yok da, bunu sadece sosyal bilimciler ve aslında da gazeteciler yapıyorlar? Bu zihniyetten de çıkmak gerekiyor, artık. Saraybosna'ya gazeteci, yazar, edebiyatçı, sosyolog gidip konuşuyor, ama sanat yazarı veya sanatçı, ressam, plastisyen çağırılmıyor!!!

Edward Said
Bizim dünyamıza Edward Said plastik sanatlar sayesinde akademik hayatta tartışılmak üzere girdi. Kitaplarının tercüme tarihlerine bakınız. 1978'de Amerika'da çıkan 'Oryantalizm', 1995 yılındaki oryantasyon kavramıyla tartışmaya alındı. 'Oryantalizm'i, bu yıl islamcılar çevirdiler önce, ama akademilerdeki tartışma ortamını başlatan, Rene Block'un oryantasyon kavramıyla 1995 İstanbul Bienali'ydi. Yine Said'e gelirsek, Said siyasi değil miydi , Auerbach'ı ve Joyce'u veya Vico'nun Humanities'lerini tartışırken? Oradaki gözükmeyen veya gösterilmeyeni göstermekte değil miydi? Ve de gösterilmeyenin saklı olduğu bir grup sanat yazarına, eleştirmenine hayranlığını göstermiyor muydu, hem de politik olarak onları eleştirmekte olsa bile.Vazgeçelim sanat ve sporu ve yazarlarını toplumsal ve de siyasi olanın dışına çıkarıp, hafifletmekten, lütfen.

Ali Akay: Sosyolog