Halil AKDENİZ

Halil Akdeniz




1944 yılında Antalya’da doğdu. Ankara Gazi Eğitim Enstitüsü Resim-İş Bölümü ve Berlin Devlet Güzel Sanatlar Akademisi’nde –HdK, Berlin (bugünkü Berlin Güzel Sanatlar Üniversitesi) lisans ve uzmanlık öğrenimi gördü. İzmir Ege Üniversitesi ve İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi’nde master, sanatta yeterlilik ve doktora dereceleri aldı. 1986’da yardımcı doçent, 1987’de doçent, 1994’te profesör oldu. Ankara Gazi Eğitim Enstitüsü (bugünkü Gazi Üniversitesi), Ege Üniversitesi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Bilkent Üniversitesi ve Anadolu Üniversitesi’nde öğretim üyesi olarak çalıştı. Ege, Dokuz Eylül ve Bilkent Üniversitelerinde Resim ve Güzel Sanatlar Bölümleri’ni kurdu. Bu üniversitelerde bölüm başkanlıkları fakülte kurulu üyelikleri, üniversite senatosu ve üniversite yönetim kurulu üyeliklerine kadar çeşitli kademelerde görev aldı. 1996-2001 yılları arasında T.C.Bonn ve Berlin Büyükelçiliği Kültür Müşavirliği ve 2001’de Kültür Bakanlığı Bakanlık Müşavirliği görevlerinde bulundu. 2001-2005 yılları arasında Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi’nde öğretim üyesi olarak çalıştı. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü bünyesinde Türkiye’de ilk kez Sanat Bilimi Ana Bilim Dalı’nı kurdu ve Sanat Bilimi; Güzel Sanatlar Kuram ve Eleştiri Programını açtı (2003). Sanat çalışmalarını halen Ankara’da sürdürmektedir.

Halil Akdeniz Çağdaş Türk Sanatı alanında eserleri ve araştırma yazıları ile tanınır. 1978’li ve 1980’li yıllarda “İzmir Körfez Kirlenmesi ile İlgili Görsel Değerlendirmeler vb.” dizileri ile başlayan yaşadığı çevrelerdeki fiziki çevre sorunlarıyla ilgili bilimsel araştırmalarla desteklenen sanat çözümlemeleri, İzmir Efes-Ören Görsel Notlar dizisi ile devam ederek Anadolu’nun değişik kültür bölgelerini kapsayan çalışma dizilerinde Anadolu Uygarlıkları-Kültürlerarası; Anadolu Uygarlıkları-Kültürçevresi; Anadolu Uygarlıkları-Kültür Logoları ve Anadolu Uygarlıkları-Kültür Bakiyeleri üzerine yoğunlaşır. Bu süreçte ortaya çıkan, sanat ve sanat dışı ögelerin kullanıldığı çağdaş yorum ve sanatsal çözümleri içeren eserleri, bir çok ulusal ve uluslararası sergi, bienal, trienal, sanat fuarları ve müze sergilerinde yer aldı. Bir tanesi Bulgaristan 1. Uluslararası Modern Sanat Festivali- “process-space” altın madalya 1.cilik ödülü olmak üzere bir çok ulusal ve uluslararası yarışmada ödüle değer görüldü. T.C. Cumhurbaşkanlığı Köşkü Yeni Binası, ”İç Mekanları Sanatsal Değerlendirme Projesi” ne sanatçı olarak seçildi ve Kütüphane duvarına “Anadolu Uygarlıkları-Kültürlerarası” çalışmasını gerçekleştirdi. Eserleri yurtiçi yurtdışı müze ve koleksiyonlarda yer almaktadır. Akdeniz’in Türk Sanatı ve sanatçılar üzerine yayınlanmış iki kitabı ve katalog yazıları ile birlikte çok sayıda bilimsel yayın, araştırma, bildiri ve makaleleri bulunmaktadır.

Halil Akdeniz aynı zamanda Uluslararası UNESCO-AIAP Plastik Sanatlar Derneği üyesidir ve bir dönem Türkiye Ulusal Komitesi Ankara Temsilciliği Başkanlığını yapmıştır. UNESCO-AICA Uluslararası Sanat Eleştirmenleri Derneği üyesi, AICA’nın Türkiye Milli Komitesi kurucu üyesi ve Münster Sanat Akademisi Fahrihemşehrilik/Ehrenbürgerschaft onursal üyesidir.

Kişisel Sergiler:

2002 Galeri Artist, İstanbul
2002 Siyah-Beyaz Sanat Galerisi, Ankara
2000 Berlin Türk Kültür Merkezi, Berlin
1996 Alman Dışişleri Bakanlığı İleri Meslek Eğitim Merkezi, Bonn
1993 Siyah-Beyaz Sanat Galerisi, Ankara
1990 BM Sanat Galerisi, İstanbul
1988 Beymen-Bedesten Sanat Galerisi, Ankara
1988 Anadolu Üniversitesi Sanat Galerisi “Palet”, Eskişehir
1987 Urart Sanat Galerisi, İstanbul
1975 Devlet Güzel Sanatlar Galerisi, Ankara

Ödüller:

2003 Türkiye’de ilk kez Anadolu Üniversitesi’nde Sanatbilimi Ana Bilim Dalı’nı kurması ve Güzel Sanatlar Kuram ve Eleştiri Programını açması nedeniyle, Eskişehir Sanat Derneği “Eskişehir Sanat Ödülü”
2002 Ankara Sanat Kurumu “Yılın Sanatçısı Ödülü”
2002 Gazi Üniversitesi, Eğitimde 75. Yıl “Onur Plaketi”
1992 Bulgaristan 1. Uluslararası Modern Sanat Festivali , “Altın Madalya 1.’lik Ödülü”
1991 3. Uluslararası Yunus Emre Resim Yarışması “Resim Ödülü”
1990 PTT 150. Yıl Plastik Sanatlar Yarışması, “Resim Ödülü”
1988 Ankara Sanat Kurumu, “Yılın Sanatçısı Ödülü”
1988 TP ****** Resim Yarışması “1.”lik Ödülü”
1985 19. DYO Resim Yarışması, “Resim Ödülü”
1984 Viking Baskıresim Sergisi, “Baskıresim Ödülü”
1982 43. Devlet Resim ve Heykel Sergisi, “Resim Ödülü”
1975 36. Devlet Resim ve Heykel Sergisi, “Resim Ödülü”

Katıldığı Ulusal ve Uluslararası Seçilmiş Sergiler, Bienaller Trienaller, Festivaller ve Sanat Fuarları

2006 Sanat Kurgu, Beşiktaş Çağdaş, Beşiktaş Belediyesi Sanat Galerisi, İstanbul
2006-05-03 Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sanat Festivali, Plastik Sanatlar Sergileri, Ankara
2004 İstanbul Modern Sanat Müzesi / İstanbul Museum of Modern Art, müze açılış sergisi-koleksiyon, İstanbul
2004 Marmara Üniversitesi ****** Eğitim Fakültesi Eğitim Kongresi kapsamında uluslararası “Transformation-Dönüşüm” sergisi, Askeri Müze, İstanbul
2003 Sanat Akmerkez’de, Akmerkez, İstanbul
2003 Siyah-Beyaz Sanat Galerisi, 20.Yıl / 20 th year Sergileri, Ankara, İstanbul
2002 12. Uluslararası Sanat Fuarı İstanbul Artist, Galeri Akdeniz, İstanbul
2002 2. Sanat Fuarı-ANKART, Galeri Akdeniz, Ankara
2001 Bulgaristan 10. Uluslararası Modern Art Festival “Change of Identity”, Rousse
1998 Türk Resminde Soyut Eğilimler (Küratör: Yahşi Baraz), İAKM, İstanbul
1997 Grup Sergisi “Begegnungen” Landesmuseum Volk und Wirtschaft, Düsseldorf
1997 31. Uluslararası Modern Sanat Fuarı ART COLOGNE, Galerie Inge Baecker, Köln
1996 Uluslararası Sofya Resim Trienali, Sofya
1992 Bulgaristan I. Uluslararası Modern Sanat Festivali, Balçık
1992 2. Sanat Fuarı, FY Art Galeri, İstanbul
1992 Anı/Bellek-1 (Küratör; Vasıf Kortun), İstanbul Büyükşehir Belediyesi Taksim Güzel Sanatlar Galerisi, İstanbul
1991 “Highlights – (III)” of Living Turkish Art/Yaşayan Türk Resim Sanatından Örnekler, Galeri Mars, Moskova
1989-90 Büyük Sergi/The Grand Exhibition I-II, İstanbul-Ankara
1989 Uluslararası II. İstanbul Sanat Bienali, İstanbul
1988 “Highlights – (II)” of Living Turkish Art/Yaşayan Türk Resim Sanatından Örnekler, Lahey-Hollanda
1986 “Contemporary Turkish Painting” Çağdaş Türk Resmi, Budapeşte-Macaristan
1986 Joseph Beuys’un Anısına “Bir Başka Sanat / Toplu Gösteri-Sergi”, Alman Kültür Merkezi, İzmir
1985 “Arta Turca”, Bükreş-Romanya
1984 Öncü Türk Sanatından Bir Kesit, İstanbul.
1984 Viking Baskıresim 2. Ödüllü Sergisi, İzmir, İstanbul, Ankara
1983 Bükreş Balkanlar II. Sanat Bienali, Bükreş
1983 La Peinture en Turquie, Fransız Büyükelçiliği, Ankara
1983 Cumhuriyet’in 60.Yılı nedeniyle Kültür ve Turizm Bakanlığı yurtdışı sergileri, Danimarka, Çekoslavakya, Polonya, Macaristan
1983 Avrupa Konseyi 18. Sanat Sergisi-Anadolu Medeniyetleri “Çağdaş Türk Resmi Sergisi”, İstanbul
1977 İstanbul Sanat Bayramı/Art Festival “Yeni Eğilimler Sergisi”, İstanbul
1975-92 Dyo Resim Yarışması sergileri (9., 11., 12., 16., 17., 19.), İzmir
1971-74 F. Berliner Kunstausstellungen (I., II., III., IV. FBK), Berlin
1965-89 Devlet Resim ve Heykel sergileri (26., 29., 36., 39., 41., 43.), Ankara
1962 UNESCO ‘Live of Peoples of the World’ Sergisi, Tokyo

PROJELER

I- Yayın Projeleri
• Enlem-80 Yayınevi Çağdaş Türk Plastik Sanatları Yayın Dizisi Editörlüğü ve Genel Sanat Yönetmenliği, Ankara 1994-1995
• Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Sanat Koleksiyonu prestij kitap/katalogları editörlük, koordinatörlük ve genel sanat yönetmenliği,Ankara 2003-2004

II- Sergi Projeleri
1-Almanya’da T.C. Büyükelçiliği Kültür Müşavirliği görevinde bulunduğu sırada güzel sanatlar alanında tekil ya da kurumlararası işbirliği ile gerçekleştirdiği sergi projeleri:

• Çağdaş Türk Özgünbaskı Sanatı sergisi ”Zeitgennosische Druckgraphik aus der Türkei”, Goethe Institut Bonn,1998
• Almanya’da Yaşayan Türk Sanatçıları sergisi “Kunst in der Residenz”, T.C. Büyükelçiliği Residenz Bonn,1999
• 2000 Yılı Dışa Açık Avrupa Festivali programı çerçevesinde Genç Türk Sanatçıları sergisi “Junge Türkische Künstler”, Berlin Türk Kültür Merkezi/Haus der Kulturen der Welt Berlin, 2000
• Hititler ve Hitit İmparatorluğu sergisi “Die Hethiter und Ihr Reich”, Kunst- und Ausstellungshalle der Bundesrepublik Deutschland Bonn ve Gropius Haus Berlin, 2001
• Çağdaş Türk Sanatı sergisi “Türkische Kunst Heute”, Kunstmuseum Bonn, 2001
• Günümüz Türk Kadın Sanatçıları sergisi “Künstlerinnen aus der Türkei”, Frauenmuseum Bonn ve Berlin, 2001
• “Sanat Kurgu”, Beşiktaş Çağdaş, Beşiktaş Belediyesi Sanat Galerisi, İstanbul 2006

2-Proje bazında danışmanlık hizmeti verdiği ve gerçekleştirdiği Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Sanat Koleksiyonu sergileri:

• Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Sanat Koleksiyonu “Çağdaş Türk Resminden Örnekler ” Sergisi, Anadolu Üniversitesi Çağdaş Sanatlar Müzesi, Eskişehir 2002
• Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Sanat Koleksiyonu “Çağdaş Türk Resminden Örnekler ” Sergisi, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Sanat Galerisi, Ankara 2002
• Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Sanat Koleksiyonu “Çağdaş Türk Resminden Örnekler” Sergisi, Akdeniz Üniversitesi Sanat Galerisi, Antalya 2002
• 2003 yılı Japonya’da Türk Yılı kutlamaları çerçevesinde Japonya’da açılan Türkiye Cumhuriyet Bankası Sanat Koleksiyonundan bir Seçki “Works Chosen From the Art Collection of the Central Bank of Turkey ” Sergisi, The Shoto Museum of Art, Tokyo 2003
• Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Sanat Koleksiyonu Sergisi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Kültür Merkezi;Tophane-i Amire, İstanbul 2005

III - Diğer

Almanya’da T.C. Büyükelçiliği Kültür Müşavirliği görevinde bulunduğu sırada kurumlararası işbirliği ile gerçekleştirdiği diğer projeler:

• Türkiye’de ve Almanya’da sanat eğitimi veren üniversite, akademi ve yüksekokullararası karşılıklı diyalog/buluşma projesi. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Bilkent Üniversitesi ve Anadolu Üniversitesi ile Münster Sanat Akademisi ve Münster Uygulamalı Bilimler Üniversitesi arasında halen devam eden ve her iki yılda bir gerçekleştirilen karşılıklı sanat etkinlikleri programından öğrenci ve öğretim üyesi değişim programlarına kadar uzanan kurumlararası diyalog projesini başlattı.

Seçilmiş Bibliyografya

• Çağdaş Türk Resim Sanatı Tarihi, Cilt:2, Tiglat Yayınları, İstanbul 1981
• Balcanıı-Zona A Pacil Ş., Intelegerıı Intre (Cat.), Bukarest 1983
• Berk, N. Özsezgin, K., Cumhuriyet Dönemi Türk Resmi, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara 1983
• Sanat ve Gençlik Sempozyumu, M.S.Ü., 5. Istanbul Sanat Bayramı, Mimar Sinan Üniversitesi Yayınları, İstanbul 1985
• Ana Britannica Genel Kültür Ansiklopedisi, Ana Yayınları. A.Ş. ve Encylopaedia, Inc.Chicogo-Istanbul 1986
• A History of Turkish Painting, Cenevre: Ed. Palasar SA. 1987
• Yurdakul, İncilay,” Yaratıcı Tasarım Süreçleri Ve Düşüncenin Anlatım Biçimlerine Dönüştürülmesi”, (Yayınlanmamış Doktora Tezi) Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 1987
• Sanat Çevresi, Özel Bölüm: Halil Akdeniz ve Sanatı. Yazılar: Tomur Atagök, Önder Şenyapılı, Adnan Turani, Oğuz Adanır, İncilay Yurdakul, İstanbul Mart 1988
• Who's Who in Turkey/Günümüz Türkiye'sinde Kim Kimdir Ansiklopedisi, Cop.K. Şükün Professional Ltd., Istanbul 1997/98
• Histoire De La Peinture en Turque, Cenevre: Ed. Palasar SA. 1988
• Highlights-II, Of Living Turkish Art (Kat.), Lahey, 1988
• 2. Uluslararası İstanbul Sanat Bienali, (Kat.), İstanbul 1989
• Büyük Sergi-I/The Grand Exhibition-I: Çağdaş Türk Sanatçıları/ Contemporary Turkish Artists (Kat.), Santral Holding Yayınları, İstanbul 1989
• Die Geschichte der Türkischen Malerei, Cenevre: Ed. Palasar SA. 1989
• Büyük Sergi-II/The Grand Exhibition-II (Kat.), Santral Holding Yayınları İstanbul 1990
• Highlights-III, Of Living Turkish Art (Kat.), Moskova 1991
• 2. Istanbul Sanat Fuarı, (Kat.), PSD Yayınları, İstanbul 1992
• Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi, Cilt 1, Interpress Basın ve Yayıncılık, A.Ş. Istanbul 1992
• Ergüven, Mehmet, Yoruma Doğru, Yapı Kredi Bankası Yayınları, İstanbul 1992
• Kortun, Vasıf, Anı/Bellek-1 (Kat.), Mas Matbaası, İstanbul 1993
• Ankara Devlet Resim ve Heykel Müzesi (Kat.), Ankara 1993
• Contemporary Turkish Painting, (Kat.), Moskova 1993
• Grolier International Amerikan Ansiklopedisi, Cilt 1, Grolier Incorporated/Medya Holding A.Ş., Istanbul 1993
• Sağlam, Mümtaz, “Resimde Yeni Bir Yapılanma Modeli-Halil Akdeniz” Edebiyat Eleştiri, Mart 1993
• Halil Akdeniz; Seçilmiş Yazıları ve Sanat Yapıtları-II, Enlem 80 Yayınları (sınırlı sayıda özel baskı), Ankara 1993
• Kahraman, H. Bülent, Halil Akdeniz (Monografi), Enlem-80 Çağdaş Türk Plastik Sanatları Yayın Dizisi, Ankara 1995
• International Trienniale of Painting (Kat.), Sofia 1996
• Halil Akdeniz (Kat.), Enlem 80 Yayınevi, Ankara 1996
• Kahraman, Hasan Bülent, “Halil Akdeniz’in Resmi Üstüne Düşünceler”, Gösteri, Mayıs 1996
• Who's Who in The Balkans, Encylopädia, Metron Publication, Devon, England 2001
• Özsezgin, Kaya, Türk Plastik Sanatçıları Ansiklopedik Sözlük, Milliyet Yayınları, İstanbul 1997
• Baraz, Yahşi, Türk Resminde Soyut Eğilimler (Kat.), İstanbul ****** Kültür Merkezi, Dışbank Yayınları, İstanbul 1998
• Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi Cilt: 1, Yapı Endüstri Merkezi Yayınları, İstanbul 1998
• Sağlam, Mümtaz, İzmirli Sanatçılar Ansiklopedisi, İzmir Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınlar, İzmir 2001
• Keskinok, Kayıhan, Sanat Eğitimi, Sanat Yapım Yayınları, Ankara 2001
• The International Who’s Who, Europa Puplication, London, England 2002
• Yaşayanlar, Gülay, “Halil Akdeniz’in Resimlerinde Kültür Alanlarına Sıkıştırılmış Zaman Üzerine”, Agora, Mayıs/Haziran 2002
• Aktuğ, Mustafa Salim, Sanat Yazıları, Hacettepe Ünivesitesi Yayınları, Ankara 2002
• Samurçay, Neriman, “Halil Akdeniz’in Gizemli Dünyası”, Gösteri, Ağustos 2002
• Türkiye Sanat Yıllığı 2002, Sanat-Bilgi-Belge Yayınları, İstanbul 2003
• Works Chosen From the Art Collection of the Central Bank of Turkey, The Shoto Museum of Art, Tokyo, published in English and Japanese by The Shoto Museum of Art, 2003
• Siyah Beyaz Sanat Galerisi, 20.Yıl/ 20 th year /2003-2004 (Kat.), Ankara 2003
• Yıldız, Esra, Çevre Sorunları ve Sanat, İstanbul Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Istanbul 2004
• T.C. Merkez Bankası Sanat Koleksiyonu, Cilt-II, (Kat.), Merkez Bankası Kültür Sanat Yayınları, Ankara, 2004
• Sanat Kurgu (Kat.), Beşiktaş Çağdaş, Beşiktaş Belediyesi Sanat Galerisi, İstanbul 2006